Olej silnikowy jest czynnikiem smarującym w silnikach spalinowych. Jego zadaniem jest ograniczenie tarcia współpracujących ze sobą części silnika i tym samym zmniejszenie ich zużycia. Właściwości użytkowe oleju warunkuje jego charakterystyka lepkościowa. Do olejów silnikowych dodawane są dodatki uszlachetniające, które umożliwiają łatwiejszy rozruch zimnego silnika, przedłużają żywotność silnika i wpływają na mniejsze zużycie paliwa. Zabezpieczają także przed rdzewieniem i korozją, doszczelniają komorę spalania i pomagają utrzymać silnik w czystości. Sprawdźmy, jakie są rodzaje olejów silnikowych?
Oleje mineralne, półsyntetyczne i syntetyczne
Podstawowy podział olejów silników obejmuje oleje mineralne, półsyntetyczne i syntetyczne. Ich kryterium klasyfikacyjnym jest rodzaj użytej do produkcji bazy oraz dodatków uszlachetniających, których funkcje zostały wspomniane we wstępie artykułu. Oleje mineralne uzyskiwane są w procesie destylacji ropy naftowej, natomiast oleje syntetyczne wytwarza się na drodze syntezy chemicznej. Oleje półsyntetyczne zawierają zarówno frakcje destylacji ropy naftowej, jak również ich syntetyczne odpowiedniki. O zaliczeniu do grupy półsyntetyków decyduje minimalna zawartość olejów bazowych, która różni się w zależności od kraju, choć najczęściej wynosi 25% lub 30%.
Oleje syntetyczne zapewniają ochronę silnika na najwyższym poziomie, ponieważ dostosowane są do pracy przy wyższych temperaturach i większych naciskach niż oleje mineralne czy półsyntetyczne. Zapewniają lepszą wydajność paliwową i nie mają problemów z rozruchem silnika nawet podczas siarczystych mrozów. Niemniej, jeśli inwestujemy w starsze auto o mocno wyeksploatowanym silniku – bezpieczniej wybrać olej mineralny.
Klasyfikacja jakościowa i klasa lepkości
W branży motoryzacyjnej istnieje bardzo wiele klasyfikacji olejów silnikowych. Własności użytkowe oleju określa klasyfikacja jakościowa – europejska ACEA oraz amerykańska API. Klasyfikacja API dzieli oleje silnikowe na oleje przeznaczone do silników benzynowych (symbol S) oraz na oleje przeznaczone do silników wysokoprężnych (symbol C). Klasa jakości określa jest kolejnymi literami alfabetu – im dalsza, tym wyższa jakość. Klasyfikacja ACEA wyróżnia oleje dla silników benzynowych A, oleje dla silników Diesla B, oleje dla silników z filtrem cząstek stałych C i oleje dla ciężarowych silników Diesla E. W tym systemie odpowiednia klasa jakości oznaczana jest cyframi – im wyższa cyfra, tym wyższa jakość oleju.
Bardzo istotnym parametrem olejów silnikowych jest również klasa lepkości. Zgodnie z klasyfikacją SAE wyróżnia się osiem klas lepkości dla olejów letnich (W8, W12, W16, W20, W30, W40, W50, W60) i sześć klas lepkości dla olejów zimowych (0W, 5W, 10W, 15W, 20W i 25W). Współcześnie jednak oleje jednosezonowe zostały zastąpione olejami wielosezonowymi, określanymi obiema wartościami. Im niższa pierwsza cyfra, tym niższa może być temperatura otoczenia, w jakiej olej umożliwi bezproblemowy rozruch silnika. Natomiast im wyższa druga cyfra, tym wyższa może być temperatura otoczenia, w jakiej olej zapewni właściwe smarowanie jednostce napędowej. Warto mieć na uwadze, że klasy 20 i 30 zapewniają dodatkowo oszczędność paliwa.
Przykładowo, jednymi z najpowszechniej stosowanych syntetyków są 5W-30 i 5W-40, przystosowane do minimalnej temperatury -35°C. Wśród olejów syntetycznych najczęściej wykorzystuje się 10W-40, a w grupie mineralnych 15W-40.
